Hjalti Kristgeirsson
1933–2025

Fundum okkar Hjalta mun fyrst hafa borið  saman veturinn 1955-56, áður en hann hélt utan til náms í Ungverjalandi, en ég var þá að leggja drög að líffræðinámi mínu í Leipzig. Þangað heimsótti hann mig, líklega á útmánuðum 1959, og ég hitti hann aftur það vor í Búdapest, þar sem námshópur samstúdenta frá Leipzig staldraði  við í einkar fróðlegum grasafræðileiðangri. Við Íslendingar austantjalds höfðum þá stofnað félagsskapinn SÍA og skiptumst á skoðunum um heimsmálin, sem frægt varð eftir stuld ungra sjálfstæðismanna á bréfasafni okkar vorið 1961. Þar á meðal voru bréfaskipti Hjalta og Skúla Magnússonar sem stundaði nám í Peking. Við Hjalti kærðum þennan þjófnað og hlaut félagið Heimdallur dóm fyrir verknaðinn.
Heimkomnir frá námi höfðum við Hjalti  samband öðru hvoru, vorum m.a. 1973-74  fulltrúar í stefnuskrárnefnd Alþýðubandalagsins. Lögðumst við þá og síðar gegn flokkslegum samskiptum þess við ráðandi flokka austantjalds og fengum fyrir því miðstjórnarsamþykkt 1976.

Sem þingmaður og ráðherra um skeið hafði ég oft samband við Hjalta, sem starfaði um tíma við Þjóðviljann í ritstjórnartíð Kjartans Ólafsonar. Náttúruvernd var sameiginlegt áhugamál okkar og var Hjalti þá oft leiðsögumaður fyrir Ferðafélag Íslands. Hittum við Kristín hann eitt sinn sem slíkan austur í Kverkfjöllum.

Ég hafði þá skrifað tvær árbækur fyrir Ferðafélag Íslands sem út komu 1974 og 1987.  Forseti félagsins var um langt árabil eftir það Höskuldur Jónsson fyrrum ráðuneytisstjóri. Fékk hann mig til að skrifa árbók um Austur-Skaftafellssýslu sem út kom 1993. Hjalti var um þetta leyti ráðinn  ritstjóri árbóka félagsins, verkefni sem hann gegndi með prýði til ársins 2006. Undir hans ritstjórn skrifaði ég þrjár árbækur um landið austanvert. Fór í alla staði vel á með okkur um þau verkefni, sem Hjalti stýrði af kostgæfni eins og öðrum árbókum og bryddaði upp á ýmsum nýungum við frágang þeirra.

Á þessum árum hafði Hjalti kynnst Eddu Óskarsdóttur myndlistarmanni og þau gengið í hjónaband. Komu þau sér upp einkar fallegu heimili í Hafnarfirði, þaðan sem við Kristín minnumst frábærra kvöldverða, alltaf með áhugaverðu umræðuefni. Ég hafði á tilfinningunni að Hjalti nyti sérstaklega þessara mörgu ára með Eddu, og hún lagði sig fram um sem bestar aðstæður á heimili þeirra, sem ekki reyndi síst á eftir að heilsa hans tók að bila.

Með Hjalta er genginn fjölhæfur atorkumaður, sem lagði drjúgan skerf til íslenskrar menningar á löngum og litríkum ferli.

Hjörleifur Guttormsson


Til baka | | Heim