|
Torfi
Steinþórsson
Með Torfa á Hala
kveður eftirminnilegur maður með mikið og farsælt
ævistarf að baki. Hann ólst upp á landsþekktu
menningarheimili, þar sem faðir hans og afi höfðu búið
og sett svip á umhverfi sitt. Torfi hélt starfi þeirra
áfram, búinn ágætum hæfileikum, aflaði
sér staðgóðrar menntunar, fyrst við Alþýðuskólann
á Laugarvatni 1935-36 og síðar við Kennraskólann
þaðan sem hann útskrifaðist 1942. Hafði hann
áður stundað farkennslu eitt ár í heimabyggð
og tvo vetur austur í Álftafirði. Nýútskrifaður
réðist Torfi norður í Svarfaðardal þar
sem hann kenndi í þrjá vetur 1942-45. Þar kynntist
hann sínum lífsförunaut Ingibjörgu Zóphóníusardóttur
frá Hóli í Svarfaðardal. Flutti hún með
bónda sínum um landið þvert að Hala þar
sem Torfi gerðist skólastjóri 1945 við nýstofnaðan
heimavistarskóla á Hrollaugsstöðum í Suðursveit.
Á Hala áttu þau síðan heima alla tíð.
Börn þeirra urðu tíu, eitt lést nýfætt
en níu eru uppkomin, mannvænlegur hópur sem starfar
að meirihluta heima í héraði, frændgarðurinn
með tengdafólki orðinn bæði stór og gildur. Torfa verður lengi minnst
sem skólamanns og farsæls uppalanda. Í fjörutíu
ár 1945-1985 stóð hann við stjórnvölinn
í skólanum á Hrollaugsstöðum og útskrifaði
þaðan fjölda nemenda þótt hver árgangur
væri ekki ýkja fjölmennur. Þá var þetta
heimavistarskóli og þau Torfi og Ingibjörg héldu
þar til vetur hvern með börnum sínum og veittu skólaheimilinu
forstöðu. Lengst af mun nemendahópnum hafa verið tvískipt
og var hvor hópur hálfan mánuð í senn
í skóla en heima þess á milli. Félagsheimili
sveitarinnar var frá upphafi tengt skólanum á Hrollaugsstöðum
og skólastjórinn var jafnframt forustumaður í
æskulýðs- og íþróttastarfi í
sveitinni um áratugi. Torfi var í senn þéttur
á velli og þéttur í lund, með rólegt
fas og yfirbragð en léttur og skemmtinn þá hann
vildi það við hafa og þá ekki síst í
hópi ungmenna. Frásagnarhæfileika hafði hann fengið
í heimanmund og var prýðilega ritfær. Eftir hann
liggur fjöldi greina og ritgerða, og eru meðal annars eftirminnilegar
frásagnir hans og föður hans af sjósókn
í Suðursveit og víðar við sandana en þær
birtust í tímaritinu Skaftfellingi. Torfi var í félagsbúi
með Steinþóri föður sínum til 1966 og
stóð fyrir hefðbundnum búskap á Hala ásamt
fjölskyldu sinni til 1975 að synir hans Fjölnir og Steinþór
tóku við ásamt tengdadætrum. Það kemur
utansveitarmönnum nokkuð á óvart að búmannsáhugi
Torfa beindist ekki síður að sjósókn en landbúnaði.
Þótt róðrardagar væru að jafnaði
fáir úr Suðursveit var útræði frá
Bjarnahraunssandi og síðar með hjólabátum
af Breiðabólsstaðarfjörum bæði drjúgt
búsílag á mannmörgum heimilum og krydd í
tilveruna. Skemmtilegir og fróðlegir annálar úr
Borgarhafnarhreppi sem Torfi ritaði um árabil í Skaftfelling
bera þessu vitni. Annáll hans1984 hefst með þessum
orðum: "Ef sett er jafnaðarmerki milli "logn" og
"gott veður" þá var gott veður í
Suðursveit árið 1984 og veðrið lék við
allt líf. Það var fágæt stilla. Aðeins
tvo daga sást sjór rjúka og þó með
lítillæti..." Félagsmálaáhugi
Torfa tók einnig til stjórnmála. Hann fylgdi sósíalistum
og Alþýðubandalaginu að málum og skipaði
nokkrum sinnum sæti framarlega á framboðslista þess
til Alþingis í Austurlandskjördæmi. Fyrir þingmann
var gott að eiga hauk í horni þar sem Torfi var en vegna
aldursmunar urðu samskipti mín þó meiri við
afkomendur hans og tengdadóttur sem tók við skólastjórninni
á Hrollaugsstöðum. Til Torfa sótti ég margs
konar fróðleik um heimabyggðina, þar á meðal
um fjalllendi Suðursveitar og gengnar kynslóðir.
Hjörleifur Guttormsson
|