Nr. 1. Lagt fram ķ Hérašsdómi Reykjavķkur 10. febrśar 2004.
S T E F N A
Atli Gķslason, hrl., Kt. 120847-2369 Ingólfsstręti 5 Reykjavķk,
GERIR KUNNUGT: Aš hann žurfi f.h. Hjörleifs Guttormssonar, nįttśrufręšings, kt. 311035-6659, Mżrargötu 37, Neskaupstaš, Fjaršabyggš, aš höfša mįl fyrir Hérašsdómi Reykjavķkur į hendur Bruce Michael Baltzell, kt. og heimilisfang óskrįš, Bandarķkjunum, sem stjórnarmanni fyrir hönd Reyšarįls, ehf., kt. 690103-2570, Sušurlandsbraut 12, Reykjavķk, sem stjórnarmanni fyrir hönd Alcoa į Ķslandi, ehf., kt. 600100-2380, Sušurlandsbraut 12, Reykjavķk, og sem stjórnarmanni og prókśruhafa fyrir hönd Fjaršaįls, sf., kt. 520303-4210, Egilsbraut 21, Neskaupstaš, Fjaršabyggš, og į hendur Geir H. Haarde, kt. 080451-4749, sem fjįrmįlarįšherra, Arnarhvoli, Reykjavķk, og Siv Frišleifsdóttur, kt. 100862-8089, sem umhverfisrįšherra, Vonarstręti 4, Reykjavķk, bįšum fyrir hönd ķslenska rķkisins og rįšuneyta sinna.
Mįlflutningsumboš:
Atli Gķslason, hrl., Ingólfsstręti 5, Reykjavķk, flytur mįl žetta fyrir stefnanda.
Dómkröfur:
Aš śrskuršur umhverfisrįherra frį 14. mars 2002, žar sem stašfestur er śrskuršur Skipulagsstofnunar frį 31. įgśst 2001 um mat į umhverfisįhrifum 1. og 2. įfanga 420 žśsund tonna įlvers ķ Reyšarfirši, verši ómerktur.
Aš śrskuršur umhverfisrįšherra frį 15. aprķl 2003, um aš įkvöršun Skipulagsstofnunar frį 20. desember 2002 um matsskyldu įlvers ķ Reyšarfirši fyrir allt aš 322 žśsund tonna įrsframleišslu skuli óbreytt standa, verši ómerktur.
Aš įkvöršun Umhverfisstofnunar hinn 14. mars 2003 um śtgįfu starfsleyfis fyrir įlver Reyšarįls, ehf., kt. 600100-2380 į išnašarsvęšinu viš Hraun ķ Reyšarfirši verši ómerkt. Aš įkvöršun umhverfisrįšherra f.h. umhverfisrįšuneytisins og ķslenska rķkisins, dags. 14. jślķ 2003, um aš vķsa frį kęru stefnanda dags. 28. mars 2003 į įkvöršun Umhverfisstofnunar dags. 14. mars 2003 um śtgįfu starfsleyfis fyrir įlver Reyšarįls, ehf., ķ Reyšarfirši, verši ómerkt.
Aš stefndu verši, hver sem śrslit mįlsins verša, dęmdir til aš greiša stefnanda mįlskostnaš aš mati dómsins, aš teknu tilliti til viršisaukaskatts, eins og mįliš vęri ekki gjafsóknarmįl.
Mįlavextir:
Forsaga:
Hugmyndir hafa lengi veriš uppi um stórvirkjanir ķ jökulsįm noršan Vatnajökuls og stórišju į Austurlandi. Ķ aprķl 1991 veitti žįverandi išnašarrįšherra Landsvirkjun leyfi til aš hefja framkvęmdir viš virkjun Jökulsįr ķ Fljótsdal, allt aš 210 MW, meš um 45 ferkķlómetra uppistöšulóni į Eyjabökkum. Į įrunum 1991 til 1994 var fariš ķtarlega yfir ašra virkjunarkosti og geršar skżrslur um žį. Višręšur voru einnig ķ gangi milli rķkisstjórnar Ķslands, Landsvirkjunar og Hydro Aluminium AS ķ Noregi, dótturfyrirtękis Norsk Hydro, um byggingu įlvers į Ķslandi og sķšan um stašsetningu žess ķ Reyšarfirši įsamt orkuöflun meš vatnsaflsvirkjunum į Austurlandi. Ķ įgśst 1997 komu fyrst fram óvęntar hugmyndir um byggingu risaįlvers ķ Reyšarfirši, en ekki var gert rįš fyrir stórišju ķ nżlegu ašalskipulagi sveitarfélagsins til įrsins 2012. Undirritušu fyrrnefndir ašilar svokallaša Noral-yfirlżsingu į Hallormsstaš 29. jśnķ 1999. Falliš var frį Fljótsdalsvirkjun ķ mars 2000, mešal annars vegna mikillar andstöšu almennings viš uppistöšulón į Eyjabökkum. Ķ kjölfariš var undirrituš nż yfirlżsing um Noral-verkefniš 24. maķ 2000 af fyrrnefndum ašilum og Hęfi, hf., og Reyšarįli, hf., žar sem umfang og tķmaįętlun verkefnisins var endurskošuš. Varš sś breyting į įformum ašila aš nś skyldi stefnt aš tvöfalt stęrri upphafsįfanga įlvers en įšur og undirbśningur hafinn af fullum krafti aš žvķ aš virkja bęši Jökulsį ķ Fljótsdal og Jökulsį į Dal meš Kįrahnjśkavirkjun.
Aškoma Alcoa aš mįlinu:
Hinn 23. mars 2002 var gefin śt sameiginleg yfirlżsing ašstandenda Noral-verkefnisins um byggingu įlvers į Austurlandi, sbr. dskj. nr. 12. Kom žar fram aš Norsk Hydro hefši tilkynnt samstarfsašilum sķnum, rķkisstjórn Ķslands og Landsvirkjun, aš fyrirtękiš vęri ekki ķ ašstöšu til aš taka endanlega įkvöršun um framhald verkefnisins fyrir 1. september 2002 eins og samist hafši um. Žaš var žvķ skilningur ašila, aš Landsvirkjun og rķkisstjórn Ķslands hefšu rétt til aš leita nżrra samstarfsašila aš verkefninu. Žann 19. aprķl 2002 var sķšan tilkynnt aš fulltrśar bandarķska įlfyrirtękisins Alcoa hefšu komiš til landsins til aš kynna sér byggingu įlvers ķ Reyšarfirši og žann 23. maķ 2002 tilkynnti išnašarrįšuneytiš aš nįšst hefši samkomulag viš Alcoa um višręšur um byggingu įlvers sem keypti orku frį Kįrahnjśkavirkjun, sbr. dskj. nr. 13. Hinn 19. jślķ 2002 undirritušu fulltrśar rķkisstjórnar Ķslands, Landsvirkjunar og Alcoa viljayfirlżsingu um framhald višręšna um mat og hugsanlega framkvęmd į stórišjuverkefni vegna byggingar įlvers ķ Reyšarfirši, sbr. dskj. nr. 14 og 15. Fram kemur aš verkefniš taki til virkjunar sem byggš verši į vegum Landsvirkjunar viš Kįrahnjśka og įlvers į Reyšarfirši į vegum Alcoa meš um žaš bil 295 žśsund tonna įrlegri framleišslugetu og fleira. Ennfremur aš Landsvirkjun stefni aš žvķ aš leggja raforkusamning fyrir stjórn fyrirtękisins til samžykkis eigi sķšar en ķ lok desember 2002 og aš Alcoa stefni aš žvķ aš leggja įlverkefniš fyrir stjórn til samžykkis eigi sķšar en ķ janśar 2003. Markmiš ašila samkvęmt yfirlżsingunni var aš nį fullnašarsamningum fyrir marslok 2003. Rķkisstjórn Ķslands fyrir hönd ķslenska rķkisins er beinn ašili aš viljayfirlżsingu hennar, Landsvirkjunar og Alcoa um virkjun, įlver og fleira dags. 19. jślķ 2002. Žar kemur einnig fram aš rķkiš gęti hagsmuna sveitarfélagsins, eins og žaš er oršaš. Meš lögum nr. 12/2003 var išnašarrįšherra veitt heimild til samninga um įlverksmišju ķ Reyšarfirši.
Mat į umhverfisįhrifum įlvers ķ Reyšarfirši.
Hinn 25. maķ 2001 lagši Reyšarįl inn matsskżrslu hjį Skipulagsstofnun til umhverfismats į 420 žśsund tonna įlveri og 233 žśsund tonna rafskautaverksmišju ķ Reyšarfirši. Skipulagsstofnun féllst į framkvęmdina meš śrskurši dags. 31. įgśst 2001, žrįtt fyrir margar athugasemdir, mešal annars frį stefnanda. Margar kęrur bįrust umhverfisrįšherra ķ kjölfariš og sendi stefnandi athugasemdir sķnar meš kęru Nįttśruverndarsamtaka Austurlands. Śrskuršurinn var stašfestur af umhverfisrįšherra meš śrskurši dags. 14. mars 2002 įn athugasemda viš ašild einstaklinga og félagasamtaka aš mįlinu. Skipulagsstofnun tók sķšan žį įkvöršun hinn 20. desember 2002 aš breytt framkvęmdaįform, žaš er aš byggja 322 žśsund tonna įlver įn rafskautaverksmišju ķ staš 420 žśsund tonna įlvers og rafskautaverksmišju, žyrfti ekki aš sęta sjįlfstęšu umhverfismati. Žessa įkvöršun Skipulagsstofnunar kęrši stefnandi til umhverfisrįšherra meš kęru dags. 20. janśar 2003. Umhverfisrįšherra stašfesti įkvöršun Skipulagsstofnunar meš śrskurši uppkvešnum 15. aprķl 2003 įn athugasemda um ašild stefnanda. Lauk žar meš mati į umhverfisįhrifum 322 žśsund tonna įlvers ķ Reyšarfirši.
Umsókn um starfsleyfi fyrir įlver ķ Reyšarfirši og athugasemdir:
Hollustuvernd rķkisins auglżsti ķ janśar 2002 tillögu aš starfsleyfi fyrir 420 žśsund tonna įlver Reyšarįls ķ Reyšarfirši og óskaši umsagna Skipulagsstofnunar og fleiri ašila. Unniš var śr athugasemdum af Hollustuvernd rķkisins. Leyfi var ekki gefiš śt, en leyfisumsękjandi óskaši eftir žvķ aš śtgįfu yrši frestaš vegna breyttra framkvęmdaįforma. Žaš skal tekiš fram, aš žegar fyrrnefnd tillaga aš starfsleyfi var auglżst, var ekki lokiš mati į umhverfisįhrifum 420 žśsund tonna įlversins. Umhverfisrįšherra śrskuršaši 14. mars 2002 um kęrur į śrskurši Skipulagsstofnunar frį 31. įgśst 2001. Meš bréfi Reyšarįls, ehf., dags. 4. desember 2002 og undirritušu af Michael Baltzell, stjórnarmanni, var óskaš öšru sinni eftir žvķ aš Hollustuvernd rķkisins, nś Umhverfisstofnun, gęfi śt starfsleyfi til handa Reyšarįli, hf., fyrir 322 žśsund įrstonna įlver ķ Reyšarfirši. Umsókninni fylgdi greinargerš. Tillaga Hollustuverndar rķkisins aš starfsleyfi įsamt greinargerš er dags. 17. desember 2003. Umsóknina įsamt tillögu aš starfsleyfi auglżsti Hollustuvernd rķkisins ķ Lögbirtingablašinu hinn 18. desember 2002 tveim dögum įšur en Skipulagsstofnun tók įkvöršun žann 20. desember 2002 um matsskyldu framkvęmdanna. Ķ auglżsingunni gaf stofnunin almenningi og öšrum kost į aš gera athugasemdir. Tillagan lį frammi į skrifstofu Fjaršabyggšar og Heilbrigšiseftirlits Austurlandssvęšis. Frestur til aš skila inn athugasemdum var til 18. febrśar 2003. Žį skal upplżst aš ķ greinargerš meš tillögu aš starfsleyfi var gert rįš fyrir aš skżrsla um dreifingu loftmengunarefna frį fyrirtękinu lęgi fyrir um mišjan janśar 2003, andstętt 10. gr., sbr. 11. gr. reglugeršar nr. 785/1999. Žessi skżrsla, Assessment of Air Quality Impacts of Emissions from the Alcoa Aluminium Plant in Reydarfjordur, Iceland, merkt febrśar 2003, var aldrei lögš formlega fram eša kynnt umsagnarašilum og žeim sem höfšu gert athugasemdir viš auglżsta tillögu aš starfsleyfi og viš įkvöršun Skipulagsstofnunar um matsskyldu 322 žśsund tonna įlversins frį 20. desember 2002.
Ķ bréfi Hollustuverndar rķkisins til Alcoa-Reyšarįls, ehf., dags. 17. desember 2002, žar sem leitaš var umsagnar og athugasemda um starfsleyfistillöguna, var fyrirtękinu sérstaklega tilkynnt aš skriflegar athugasemdir viš tillöguna skyldu berast ķ sķšasta lagi 18. febrśar 2003. Ķ kjölfar auglżsingarinnar gerši stefnandi athugasemdir viš tillögu aš starfsleyfi fyrir Reyšarįl, ehf., meš bréfi til Umhverfisstofnunar dags. 17. febrśar 2003. Fjórir ašrir ašilar munu einnig hafa gert athugasemdir og lįtiš mįliš til sķn taka. Meš bréfi lögmanns Reyšarįls, ehf., dags. 7. mars 2003, til Umhverfisstofnunar, 17 dögum eftir aš fresti til aš skila inn athugasemdum viš auglżsta tillögu aš starfsleyfi lauk, var óskaš eftir žvķ aš sś breyting yrši gerš į tillögunni aš starfsleyfi, aš višmiš fyrir mešaltalsstyrk vetnisflśorķšs ķ andrśmslofti, į tķmabilinu 1. aprķl til 30. september įr hvert, yrši breytt śr 0.2 ụg/m3 ķ 0,3 ụg/m3, en žaš jafngilti 50% hękkun į heimilušum styrk mengandi efnis. Umsękjandi upplżsir ķ bréfinu aš afar žżšingarmiklar forsendur hans hafi breyst. Žessar žżšingarmiklu og breyttu forsendur voru hvorki auglżstar né stefnanda eša öšrum žeim sem athugasemdir höfšu gert eša lögbundnum umsagnarašilum og sérfręšingum gefinn kostur į aš tjį sig um žęr. Žessi breyting frį auglżstri tillögu var žó kynnt Skipulagsstofnun meš bréfi dags. 9. mars 2003 og óskaš umsagnar. Stefnanda var heldur ekki gefinn kostur į aš tjį sig um umsögn Skipulagsstofnunar eša bréflegar athugasemdir leyfisumsękjanda.
Śtgįfa starfsleyfis, kęrur og kęrumešferš:
Meš bréfi Umhverfisstofnunar dags. 14. mars 2003 var stefnanda tilkynnt um žį įkvöršun stofnunarinnar aš veita Reyšarįli, ehf., kt. 600100-2380, starfsleyfi fyrir įlver ķ Reyšarfirši. Ķ starfsleyfinu var fallist į žęr žżšingarmiklu og breyttu forsendur sem starfsleyfisumsękjandi krafšist meš fyrrnefndu bréfi dags. 7. mars 2003. Athygli vekur aš tilgreind kennitala ķ starfsleyfinu, er ekki kennitala Reyšarįls heldur kennitala Alcoa į Ķslandi. Kennitala Reyšarįls samkvęmt hlutafélagskrį er 690103-2570. Žessi ruglingur leišir óhjįkvęmilega til žess aš bįšum fyrirtękjunum er stefnt til aš žola dóm ķ mįli žessu. Ķ bréfinu er įkvöršun stofnunarinnar nįnar rökstudd og ķ lok bréfsins er stefnanda leišbeint um žaš, sem ašila mįlsins, aš įkvöršunina megi kęra til umhverfisrįšherra ķ samręmi viš įkvęši 33. gr. reglugeršar nr. 785/1999 um starfsleyfi fyrir atvinnurekstur sem getur haft mengun ķ för meš sér. Ķ kjölfar śrskuršarins sendi stefnandi Umhverfisstofnun tölvupóst dags. 24. mars 2003 og óskaši meš tilvķsun til upplżsingalaga eftir ašgangi aš gögnum varšandi undirbśning aš śtgįfu starfsleyfisins. Meš bréfi dags. 25. mars 2003 veitti Umhverfisstofnun stefnanda ašgang aš tilteknum gögnum mįlsins. Viš žessa gagnaöflun fékk stefnandi fyrst vitneskju um bréf lögmanns Reyšarįls, ehf., dags. 7. mars 2003, og eftirfarandi bréfaskipti fram aš śrskurši Umhverfisstofnunar 14. mars 2003. Jafnframt varš stefnanda žį ljóst aš veitt starfsleyfi var byggt į allt öšrum forsendum en upphafleg og auglżst tillaga Umhverfisstofnunar aš starfsleyfi gerši rįš fyrir. Aš fengnum žessum upplżsingum sendi stefnandi umhverfisrįšherra bréf hinn 26. mars 2003 og bar fram tilteknar fyrirspurnir ķ tengslum viš kęru į śrskurši Skipulagsstofnunar dags. 20. desember 2002 um matsskyldu įlversins. Umhverfisrįšherra lét undir höfuš leggjast aš svara bréfinu.
Stefnandi kęrši įkvöršun Umhverfistofnunar meš bréfi dags. 28. mars 2003. Žar var krafist ómerkingar, til vara heimvķsunar og til žrautavara aš śtgįfa starfsleyfisins yrši felld śr gildi og synjaš um śtgįfuna. Ķ nišurlagi kęrunnar skorar stefnandi ennfremur į umhverfisrįšuneytiš aš senda sér žegar ķ staš lista yfir öll gögn sem rįšuneytiš kunni aš hafa móttekiš eša sent frį sér vegna kęrumįlsins, sbr. einnig skrįninga- og upplżsingaskyldu stjórnvalda ķ 3. punkti c lišs ķ 5. töluliš 3. gr. tilskipunar 2003/4/EC. Meš bréfi umhverfisrįšuneytisins dags. 9. maķ 2003 var stefnandi upplżstur um aš kęrur hefšu borist seint og aš umsagnir hafi ekki borist frį öllum umsagnarašilum. Af žeim sökum gęti śrskuršur rįšuneytisins ekki legiš fyrir innan fjögurra vikna frests samkvęmt 3. mgr. 32. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhętti og mengunarvarnir. Er bošaš ķ bréfinu aš rįšuneytiš įętli aš śrskurša ķ mįlinu fyrir 23. maķ 2003, en engar athugasemdir eša fyrirvarar voru geršir į žessu stigi mįlsins viš ašild stefnanda. Ķ svarbréfi stefnanda dags. 20. maķ 2003 er bent į aš ekki verši séš hvaša įstęšur liggi aš baki stašhęfingum rįšuneytisins. Einnig er fyrri įskorun ķ kęru um afhendingu lista, skjalaskrįr, yfir öll gögn mįlsins ķtrekuš og jafnframt réttur til andmęla. Žessari ķtrekušu įskorun var aldrei svaraš af rįšuneytinu. Meš bréfi umhverfisrįšuneytisins dags. 2. jśnķ 2003 lżsir rįšuneytiš žeirri sķšbśnu skošun sinni aš stefnandi eigi ekki ašild aš kęrumįlinu, bošuš er frįvķsun žess og stefnanda gefinn kostur į aš tjį sig um žį fyrirętlan. Žessum įformum mótmęlti stefnandi og rökstuddi meš bréfi dags. 10. jśnķ 2003. Umhverfisrįšherra tók įkvöršun um aš vķsa kęru stefnanda frį meš bréfi dags. 14. jślķ 2003. Vķsaši rįšuneytiš mešal annars til kęruheimildar ķ 2. mgr. 32., sbr. 6. gr. laga nr. 7/1998 og benti į aš žar vęri ekki tekiš fram hverjum vęri heimilt aš kęra śtgįfu starfsleyfis og taldi aš um žaš fęri eftir įkvęšum 1. mgr. 26. gr. stjórnsżslulaga nr. 37/1993. Komst rįšherra aš žeirri nišurstöšu aš stefnandi hafi ekki įtt einstaklegra og verulegra fjįrhagslegra eša persónulegra hagsmuna aš gęta. Taldi rįšuneytiš aš ašild stefnanda vęri ekki višurkennd aš stjórnsżslurétti hér į landi įn sérstakrar lagaheimildar sem ekki sé aš finna ķ lögum nr. 7/1998. Stefnandi sęttir sig hvorki viš rökstušning umhverfisrįšherra, nišurstöšu hans né mįlsmešferš rįšuneytisins og Umhverfisstofnunar aš öšru leyti og į ekki annars śrkostar en aš leita réttar sķns fyrir dómstólum til aš fį efnisśrlausn um kröfur sķnar og athugasemdir, mešal annars žęr sem aldrei hafa fengiš stjórnsżslumešferš vegna frįvķsunar umhverfisrįšherra.
Įskilnašur og fleira:
Um mįlavexti er aš öšru leyti vķsaš til skjala sem stefnandi mun leggja fram viš žingfestingu mįlsins og réttur įskilinn til aš rekja žį nįnar undir rekstri žess.
Mįlsįstęšur og önnur atvik:
Ólögmętt mat į umhverfisįhrifum - Matsskyld framkvęmdaįform:
Fyrir liggur aš viš mat Skipulagsstofnunar į umhverfisįhrifum 420 žśsund tonna įlvers og rafskautaverksmišju samkvęmt śrskurši frį 31. įgśst 2001 voru žessar framkvęmdir metnar sameiginlega ķ einu lagi įn heimildar umhverfisrįšherra, sem brżtur ķ bįga viš 2. mgr. 5. gr. laga nr. 106/2000 um mat į umhverfisįhrifum. Einnig er bygging rafskautaverksmišju žar rökstudd sem naušsynleg vegna efnahagslegrar hagkvęmni, sem į ekki aš vera hluti af mati į umhverfisįhrifum samkvęmt śrskurši umhverfisrįšherra um mat į umhverfisįhrifum Kįrahnjśkavirkjunar. Af matsskżrslu vegna 420 žśsund tonna įlversins og rafskautaverksmišju veršur ekki rįšiš meš marktękum hętti hversu mikiš af mengandi efnum hefši komiš frį įlverinu annars vegar og rafskautaverksmišjunni hins vegar. Af žeim sökum var aš mati Hollustuverndar rķkisins erfitt ef ekki ómögulegt fyrir umsagnarašila og almenning aš gera sér grein fyrir įhrifum žessarar starfsemi og žar meš aš bera saman fyrrnefnd įform og nż og gjörbreytt įform um aš byggja įlver meš 322 žśsund tonna įrsframleišslu įn rafskautaverksmišju. Sķšarnefnda įlveriš er óskyld framkvęmd sem byggir į allt annarri tękni viš framleišslu og mengunarvarnir. Um sjįlfstęša framkvęmd er aš ręša sem krefst sjįlfstęšs mats į umhverfisįhrifum, sbr. einnig rökstušning sķšar ķ stefnunni.
Undir mįlavaxtalżsingu er gerš grein fyrir žvķ aš starfsleyfi fyrir 420 žśsund tonna įlveriš var ekki gefiš śt. Meš hlišsjón af žvķ og meš tilvķsun til 1. mgr. 2. višauka, sbr. töluliš 13. a. ķ 2. višauka, laga nr. 106/2000 um mat į umhverfisįhrifum er įkvöršun Skipulagsstofnunar um aš 322 žśsund tonna įlver stefndu žyrfti ekki aš sęta sjįlfstęšu mati og stašfestingarśrskuršur umhverfisrįšherra frį 15. aprķl 2003 ólögmęt.
Stefnandi įréttar aš nż og gjörbreytt framkvęmdaįform hafi hvorki sętt umhverfismati né hafi veriš tekiš lögbundiš tillit til žess mats sem lį fyrir į 420.000 tonna įlveri, sem er skilyrši fyrir śtgįfu starfsleyfis. Jafnframt hafi tillaga Umhverfisstofnunar aš starfsleyfi veriš auglżst andstętt lögum įšur en umhverfismat lį fyrir. Er sérstaklega byggt į žvķ aš verulega aukinn mengandi śtblįstur umfram auglżsta starfsleyfistillögu, bygging risaskorsteina, 78 metra aš hęš, og aš falliš skyldi frį vothreinsibśnaši sé ķ ósamręmi viš fyrirliggjandi umhverfismat og hafi kallaš į sjįlfstętt umhverfismat, eins og fyrr er rökstutt. Ķ starfsleyfi er jafnframt heimiluš margföld aukning į heildarlosun SO2 frį žvķ sem rįš var fyrir gert ķ umhverfismati fyrir įšur įformaš 420 žśsund tonna įlver, sem byggši į tękni frį Norsk-Hydro sem er önnur tękni en fyrirhugaš er aš nota ķ įlveri stefndu. Umhverfismat į nefndu 420 žśsund tonna įlveri veršur einfaldlega ekki heimfęrt uppį 322 žśsund tonna įlveriš sem starfsleyfiš heimilar, žar sem ķ 322 žśsund tonna įlverinu er sem fyrr segir gert rįš fyrir allt annarri og lakari tękni og mengunarvörnum, sbr. einnig dskj. nr. 82. Žį hafa yfirvöld brugšist žeirri skyldu aš koma į samžęttum mengunarvörnum į grundvelli bestu fįanlegrar tękni, žaš er vothreinsun samhliša įformašri žurrhreinsun eins og įšur var gengiš śt frį, sbr. 1. tl., 1. mgr. 16. gr. reglugeršar nr. 785/1999. Jafnframt lįgu ašeins fyrir takmarkašar upplżsingar um vešurfarsskilyrši ķ Reyšarfirši og dreifingu mengunarefna frį 322 žśsund tonna įlveri stefndu, en mengun frį žvķ įlveri, mešal annars aš žvķ er SO2 varšar, er langtum meiri en frį 420 žśsund tonna įlverinu. Nišurstöšur rannsókna Vešurstofu Ķslands fram til maķ 2003 sżna aš dreifing slķkrar mengunar verši til muna óhagstęšari en gert var rįš fyrir ķ mati į umhverfisįhrifum fyrir 420 žśsund tonna įlveriš og ķ auglżstu starfsleyfi fyrir žaš, sérstaklega aš žvķ er žéttbżliš į Reyšarfirši, Bśšareyri, snertir. Žį hafa ekki veriš geršir módelśtreikningar į loftdreifingu mišaš viš žęr óhagstęšu vešurfarsašstęšur sem rķktu į svęšinu sumariš 2003 og męlingar liggja fyrir um. Meš hlišsjón af framanritušu blasir žaš viš aš um nżja og matsskylda framkvęmd er aš ręša, eins og nįnar er lżst ķ samantekt į dskj nr. 82. Er byggt į žvķ aš mat į umhverfisįhrifum og starfsleyfiš sé andstętt fyrirmęlum laga nr. 106/2000 og 1. gr. og 3. gr. laga nr. 7/1998 um hollustuhętti og mengunarvarnir um bestu fįanlega tękni. Žį fullnęgi starfsleyfiš ekki įkvęšum 5. gr., 14. gr, 15. gr., 16. gr., 22. gr., 23. gr. og 1. tl. III. višauka reglugeršar nr. 785/1999, sbr. einnig reglugeršir nr. 787, 790 og 803/1999 og 251/2002. Žessi sjónarmiš eru nįnar rökstudd ķ athugasemdum stefnanda til Umhverfisstofnunar dags. 17. febrśar 2003, dskj. nr. 44, og kęru hans til umhverfisrįšherra 28. mars 2003 į dskj. nr. 71, sem skošast sem hluti mįlsįstęšna samkvęmt stefnu žessari. Um frekari rök fyrir žessum žętti mįlsins er einnig vķsaš til greinargeršar Skipulagsstofnunar dags. 20. desember 2002 og umsagnar hennar dags. 11. mars 2003, dskj. nr. 38 og 57, sbr. einnig ašrar umsagnir og fyrirliggjandi sérfręšiįlit.
Gallar į umsókn um starfsleyfi og śtgefnu starfsleyfi:
Stefnandi byggir į žvķ aš umsókn Reyšarįls, ehf., frį 4. desember 2002, hafi ekki fullnęgt skilyršum 10. gr. reglugeršar nr. 785/1999 og meš tilliti til reglna um bestu fįanlegu tękni og fleiri žętti, sem hefši įtt aš leiša til frįvķsunar hennar skv. 11. gr. sömu reglugeršar. Fullnęgjandi gögn fylgdu ekki umsókninni og bar žvķ aš vķsa henni frį. Jafnframt aš Umhverfisstofnun hafi brugšist rannsóknarskyldu sinni skv. 10. gr. stjórnsżslulaga nr. 37/1993 og ekki gefiš stefnanda kost į aš tjį sig um öll gögn mįlsins. Krafa um ómerkingu śrskuršar Umhverfisstofnunar byggir jafnframt į žeirri stašreynd aš ekki liggur fyrir hver veršur rekstrarašili įlversins og hvort starfsleyfiš er gefiš śt til handa Reyšarįli, ehf., eša Alcoa į Ķslandi ehf. Žį eru félögin stofnuš af erlendu félagi og stjórn žeirra skipuš erlendum einstaklingum sem engin deili eru sögš į samkvęmt hlutafélagaskrį. Starfsemi žessara félaga og tilgangur samkvęmt hlutafélagaskrį er auk žess einvöršungu bundinn viš rekstur eignarhaldsfélaga sem reisi og reki įlbręšslu ķ Fjaršabyggš og starfsemi sem af slķku eignarhaldi leišir, sbr. dskj. nr. 79 og 80. Félögin munu sjįlf hvorki reisa né reka įlver ķ Reyšarfirši. Starfsleyfi Umhverfisstofnunar frį 14. mars 2003 er veitt Reyšarįli, ehf., en bundiš viš kennitölu Alcoa į Ķslandi, ehf., kt. 600100-2380, sem rekstrarašila. Starfsleyfiš heimilar ekki framsal žess til žrišja ašila. Meš tilkynningu til firmaskrįr dags. 12. mars 2003 į dskj. nr. 81, tveimur dögum fyrir śtgįfu starfsleyfisins, stofnušu hin stefndu einkahlutafélög sameignarfélagiš Fjaršaįl. Tilgangur sameignarfélagsins er rekstur įlverksmišju ķ Reyšarfirši og undirbśningur žeirrar starfsemi, hverju nafni sem nefnist. Fjaršaįl, sf., hefur ekki starfsleyfi. Mį ljóst vera aš starfsleyfiš er haldiš slķkum įgöllum aš ekki veršur hjį žvķ komist aš ómerkja žaš.
Auglżsing tillögu aš starfsleyfi:
Samkvęmt 10. mgr. 15. gr. reglugeršar nr. 785/1999, eins og henni var breytt meš reglugerš nr. 849/2000, var óheimilt aš auglżsa tillögu aš starfsleyfi fyrir įlveriš fyrr en įkvöršun lį fyrir um žaš hvort framkvęmdin var matsskyld. Įkvöršun Skipulagsstofnunar um matsskyldu var kęrš til umhverfisrįšherra. Tillaga aš starfsleyfi var auglżst 18. desember 2002 en nišurstaša umhverfismats į fyrra stjórnsżslustigi lį ekki fyrir fyrr en 20. desember 2002 og śrskuršur umhverfisrįšherra į kęrustigi var kvešinn upp 15. aprķl 2003. Byggir stefnandi į žvķ aš óheimilt hafi veriš aš auglżsa tillöguna fyrr en eftir 15. aprķl 2003, sbr. 22. gr. reglugeršar nr. 785/1999. Einnig er byggt į žvķ aš óheimilt hafi veriš samkvęmt 10. gr. sömu reglugeršar aš auglżsa tillöguna įšur en lokaskżrsla um dreifingu loftmengunarefna lį fyrir. Samkvęmt tillögu aš starfsleyfi var gert rįš fyrir aš hśn lęgi fyrir um mišjan janśar 2003. Hśn var hins vegar aldrei lögš fram og ašilum ekki gefinn kostur į aš tjį sig um hana. Stefnandi fékk ekki vitneskju um žessa skżrslu og fleiri skjöl mįlsins fyrr en hįlfum mįnuši eftir aš starfsleyfi hafši veriš gefiš śt. Móttók stefnandi žessi gögn eftir aš hann hafši krafist žeirra į grundvelli upplżsingalaga. Bar aš vķsa umsókn um starfsleyfi frį samkvęmt 11. gr. sömu reglugeršar. Žar aš auki mį ljóst vera, aš gjörbreyttar forsendur umsękjanda starfsleyfis, sbr. bréf hans dags. 7. mars 2003, kalla į nżja auglżsingu starfsleyfistillögu og nżtt umhverfismat. Žegar af žessum įstęšum ber aš ómerkja śrskurš Umhverfisstofnunar. Auk žess ber öll mešferš mįlsins meš sér aš hśn hafi veriš til mįlamynda.
Nżjar og gjörólķkar forsendur starfsleyfis:
Stefnendur byggja į žvķ aš starfsleyfishafi hafi gjörbreytt framkvęmdaįformum sķnum meš tilliti til mengandi śtblįsturs og lofthreinsunar frį umręddu įlveri sjö dögum fyrir śtgįfu starfsleyfisins. Ķ umhverfismati og auglżstri tillögu aš starfsleyfi var mišaš viš 0,2 ụg/m3 mešaltalsstyrk vetnisflśorķšs ķ andrśmslofti tķmabiliš 1. aprķl til 30. september įr hvert, žaš er į vaxtartķma gróšurs. Leyfisumsękjandi kollvarpaši žessum grundvallarforsendum meš bréfi dags. 7. mars 2003, eftir aš athugasemdafresti var lokiš, žar sem hann krafšist višmišunar viš 0,3 ụg/m3 eša 50% aukningar. Žar meš brustu meginforsendur umsóknarinnar og mats į umhverfisįhrifum og žvķ bar aš auglżsa nżjar tillögur og kalla eftir umsögnum lögbundinna umsagnarašila, sérfręšinga og eftir athugasemdum almennings. Žessar gjörbreyttu forsendur voru hvorki auglżstar né var stefnanda eša öšrum sem geršu athugasemdir ķ kjölfar auglżsingar Umhverfisstofnunar gefinn kostur į aš tjį sig. Žęr hafa auk žess ekki sętt umhverfismati og Skipulagsstofnun hefur męlt gegn žeim ķ umsögn į dskj. nr. 57. Ķ nefndu bréfi lögmanns Reyšarįls, ehf., segir mešal annars oršrétt um žessa breytingu:
Af žvķ sem fyrir lį virtist mega rįša aš Reyšarįl gęti stašiš viš nefnd višmiš og vegna žess var į žaš fallist aš gera ekki formlega athugasemd žrįtt fyrir aš skilyrši hefšu veriš žrengd aš žessu leyti. Žessi forsenda stóšst žvķ mišur ekki.
Og sķšar ķ bréfinu:
Žannig breyttust afar žżšingarmiklar forsendur umbjóšanda mķns meš žvķ aš umrętt skilyrši ķ tillögunni er mun meira ķžyngjandi en gengiš hafši veriš śt frį.
Ķ auglżstri starfsleyfistillögu Hollustuverndar, nś Umhverfisstofnun, segir ķ grein 1.8:
Umhverfismörk fyrir flśorķš er sett 0,2 ụg/m3 af vetnisflśorķši sem mešaltal fyrir tķmabiliš 1. aprķl til 30 (sic) september įr hvert ķ samręmi viš nišurstöšur mats į umhverfisįhrifum.
Ķ śtgefnu starfsleyfi segir hinsvegar:
Umhverfismörk fyrir flśorķš er sett 0,3 ụg/m3 af vetnisflśorķši sem mešaltal fyrir tķmabiliš 1. aprķl til 30. september įr hvert.
Hér hefur tilvķsun ķ mat į umhverfisįhrifum veriš felld nišur enda er leyfiš ekki ķ samręmi viš nišurstöšur matsins. Žaš brżtur ķ bįga viš 23. gr. reglugeršar nr. 785/1999 žar sem tekiš er fram aš ķ starfsleyfistillögum og starfsleyfi skuli taka fullt tillit til mats į umhverfisįhrifum. Į žaš er einnig aš lķta, aš krafa leyfisumsękjanda um breytingar kom fram eftir aš auglżstum athugasemdafresti lauk og var žvķ of seint fram komin. Fleiri framkvęmdaįformum var breytt, svo sem um byggingu risaskorsteina og horfiš er frį vothreinsun samžęttri viš žurrhreinsun, sem er besta fįanlegra tękni til aš lįgmarka mengun. Umhverfisstofnun įkvaš aš taka nżjar, ešlisólķkar og gjörbreyttar kröfur leyfisumsękjanda til greina śt frį vanhugsušum tilvķsunum til stjórnsżslulaga sem eru andstęšar tilgangi žeirra. Um leiš braut stofnunin alvarlega į upplżsinga- og andmęlarétti og fleiri réttindum stefnanda samkvęmt sömu lögum og góšum stjórnsżsluhįttum. Žessi mįlsmešferš ein sér varšar ómerkingu. Skipulagsstofnun bar einfaldlega aš meta umhverfisįhrif žessa 322 žśsund tonna įlvers sem sjįlfstęša framkvęmd og Umhverfisstofnun aš setja fram nżja tillögu aš starfsleyfi eftir aš nišurstaša var fengin ķ mati į umhverfisįhrifum, leita umsagna og auglżsa hana og gefa almenningi kost į andmęlum lögum samkvęmt.
Rétt er aš įrétta aš hinar žżšingarmiklu breyttu forsendur og breytingar į framkvęmdaįformum varšandi lofthreinsun brjóta gegn reglum um bestu fįanlega tękni til aš lįgmarka mengun og myndun śrgangs, sbr. mešal annars 3. gr. laga nr. 7/1998, sbr. tilskipun 96/61EB, 13. gr. og 16. gr. reglugeršar nr. 785/1999, 5. gr., 21. gr. og 22. gr reglugeršar nr. 787/1999 um loftgęši og sambęrileg įkvęši ķ reglugeršum nr. 790/1999, 803/1999 og 251/2002 og lög nr. 2/1993, inngang fskj. I um sjįlfbęra žróun og varśšarregluna.
Mįlsmešferšarfrestir:
Sem fyrr segir brżtur auglżsing Umhverfisstofnunar ķ bįga viš fyrirmęli um aš auglżsa ekki tillögu aš starfsleyfi fyrr en nišurstaša umhverfismats liggur fyrir. Auk žess braut Umhverfisstofnun gegn lögbundnum og auglżstum įtta vikna fresti til athugasemda samkvęmt 3. mgr. 6. gr. laga nr. 7/1998 og 2. mgr. 24. gr. reglugeršar nr. 785/1999 meš žvķ aš taka til efnismešferšar of seint framkomnar kröfur og athugasemdir umsękjanda starfsleyfis um žżšingarmiklar og gjörbreyttar forsendur losunar mengandi śrgangsefna ķ andrśmsloftiš. Bęši Umhverfisstofnun og starfsleyfisumsękjanda var auk žess fullkomlega ljóst af bréfi stofnunarinnar dags. 17. desember 2002 aš frestur til aš gera athugasemdir viš auglżsta tillögu rann śt 18. febrśar 2003. Fyrir liggur aš Umhverfisstofnun tók viš nżjum kröfum og athugasemdum umsękjanda starfsleyfis löngu eftir aš frestinum lauk. Umsękjanda starfsleyfisins var skylt og ķ lófa lagiš aš koma fram meš kröfur sķnar įšur en Umhverfisstofnun auglżsti starfsleyfistillöguna. Jafnframt virti Umhverfisstofnun og umhverfisrįšherra aš vettugi lögbundna fresti til aš afgreiša athugasemdir og kęru stefnanda. Umhverfisstofnun bar aš taka įkvöršun fyrir 13. mars 2003, sbr. dskj. nr. 55. Kęrufresti til umhverfisrįšherra lauk 28. mars 2003 og śrskuršarfrestur skal samkvęmt 3. mgr. 32. gr. laga nr. 7/1998 og 4. mgr. 33. gr. reglugeršar nr. 785/1999 aldrei vera lengri en įtta vikur eša ķ žessu tilviki til 23. maķ 2003. Įkvöršun umhverfisrįšherra um frįvķsun var tekin 14. jślķ 2003 eša rśmum 15 vikum eftir aš kęrufresti lauk sbr. einnig dskj. nr. 71, 73, 74, 75, 76 og 77. Rökstušningi umhverfisrįšuneytisins fyrir frestun į uppkvašningu śrskuršarins er mótmęlt sem röngum. Hann stenst ekki mešal annars ķ ljósi sķšar tilkominnar afstöšu rįšuneytisins aš vķsa kęru stefnanda frį. Slķka įkvöršun gat umhverfisrįšherra tekiš strax ķ kjölfar kęru stefnanda. Mįlsmešferš og frįvķsun umhverfisrįšherra stašfestir rökžrot rįšherrans gagnvart mįlsįstęšum stefnanda ķ kęru į dskj. nr. 71. Žegar af žessum įstęšum ber aš fallast į kröfur stefnanda.
Jafnręši Mismunun Andmęla- og upplżsingaréttur:
Žį byggir stefnandi kröfur sķnar į žvķ aš mįlsmešferš Umhverfisstofnunar og umhverfisrįšherra og rįšuneytis hennar brjóti ķ bįga viš grunnreglur stjórnsżslu. Stefnandi telur sig ekki hafa notiš jafnręšis viš mešferš kęrumįlsins og aš andmęla- og upplżsingaréttur hans hafi veriš brotinn ķ veigamiklum atrišum. Honum var ekki gefinn kostur į aš fį ķ hendur og tjį sig um öll žau gögn sem lįgu til grundvallar auglżstri tillögu aš starfsleyfi og śtgefnu starfsleyfi, til aš mynda fylgiskjöl meš starfsleyfisumsókn, umsagnir sem óskaš var eftir og bréf og gögn frį umsękjanda starfsleyfisins um verulega aukna losun mengandi efna dags. 7. mars 2003 og tengd mįlsskjöl. Žeim var beinlķnis haldiš leyndum fyrir stefnanda. Žaš į eitt sér aš leiša til ómerkingar starfsleyfisins. Umsękjanda starfsleyfisins var hins vegar gefinn kostur į aš tjį sig um öll gögn mįlsins sem bįrust Umhverfisstofnun, žar meš taldar athugasemdir og greinargeršir stefnanda. Var ekki jafnręši meš ašilum og stefnanda mismunaš. Umhverfisrįšherra hunsaši meš sama hętti kröfur stefnanda um ašgang aš gögnum sem hann setti fram ķ kęru į dskj. nr. 71, bls. 14, og ķtrekaši meš bréfi dags. 20. maķ 2003, dskj. nr. 74, og bréflegri fyrirspurn hinn 26. mars 2003 į dskj. nr. 70. Žessi mįlsmešferš stangast bęši į viš įkvęši og tilgang 6. gr. og 32. gr. laga nr. 7/1998, 24. gr. og 26. gr. reglugeršar nr. 785/1999, stjórnsżslulög nr. 37/1993, upplżsingalög nr. 50/1996 og lög nr. 21/1993 um upplżsingamišlun og ašgang aš upplżsingum um umhverfismįl og įkvęši EB-tilskipana sem tilgreind eru undir lagarökum. Um žessa röksemd er sérstaklega vķsaš til sönnunargagna sem stefnandi mun leggja fram viš žingfestingu mįlsins. Mį ljóst vera aš jafnręšis hefur ekki veriš gętt og andmęla- og upplżsingaréttur hefur veriš brotinn į stefnanda ķ verulega žżšingarmiklum atrišum. Er hér vakin sérstök athygli į žvķ hversu rķk įhersla er lögš į andmęla- og upplżsingarétt ķ 6. gr. tilskipunar 85/337 EBE og tilskipun 97/11 EB og ķ nżjum EB-tilskipunum. Stefnandi styšur kröfur sķnar einnig žeim rökum aš Umhverfisstofnun og umhverfisrįšherra hafi ķ engu tekiš afstöšu til ašal- og varakrafna hans og rökstušnings. Ķtrekuš eru žau rök aš viš įkvöršun Umhverfisstofnunar og śrskurš umhverfisrįšherra hafi lögbundnir frestir ekki veriš virtir.
Ašild stefnanda aš kęrumįlinu:
Byggt er į žvķ aš nišurstaša umhverfisrįšherra um aš vķsa kęru stefnanda frį vegna ašildarskorts brjóti meš alvarlegum hętti gegn mįlsskotsrétti stefnanda samkvęmt 2. mgr. 32. gr., sbr. 6. gr. laga nr. 7/1998, 33. gr. reglugeršar nr. 785/1999, tilskipunum EB og tilgangi žessara réttarheimilda og löggjafarvilja. Ennfremur gegn stjórnsżslulögum, góšum stjórnsżsluhįttum og réttaržróun hér į landi og į Evrópska efnahagssvęšinu sem endurspeglast ķ nżjum EB-tilskipunum. Af žessum įstęšum verši ekki komist hjį žvķ aš ómerkja įkvöršun umhverfisrįšherra um frįvķsun į kęru stefnanda. Meš frįvķsuninni er meš ólögmętum hętti komiš ķ veg fyrir aš stefnandi hafi getaš nżtt sér rétt sinn til aš kęra įkvöršun Umhverfisstofnunar. Stefnandi var ótvķręšur ašili mįlsins į lęgra stjórnsżslustigi įn nokkurra athugasemda žar aš lśtandi. Honum var ennfremur leišbeint af Umhverfisstofnun samkvęmt stjórnsżslulögum um aš hann ętti kęrurétt til umhverfisrįšherra. Aš stjórnsżslulögum į ašili mįls į lęgra stjórnsżslustigi óskilyrtan rétt til ašildar į ęšra stigi stjórnsżslu. Aš öšrum kosti er réttur almennings til athugasemda samkvęmt 2. mgr. 32. gr. laga nr. 7/1998 og 33. gr. reglugeršar nr. 785/1999 markleysa, sbr. einnig 24. gr. reglugeršar nr. 785/1999. Framangreindur réttur veršur ekki vefengdur, mešal annars ķ ljósi žess aš umhverfisrįšherra virti ašild stefnanda ķ upphafi kęrumešferšar, sbr. bréf rįšuneytisins dags. 9. maķ 2003. Einnig višurkenndi umhverfisrįšherra fulla ašild stefnanda aš kęrumįlum varšandi mat į umhverfisįhrifum. Brżtur frįvķsunin ennfremur ķ bįga viš almenna framkvęmd ķ kęrumįlum. Žį er ljóst aš stefnandi į persónulegra hagsmuna aš gęta sem ķbśi Fjaršabyggšar og vegna afskipta af fjölmörgum žįttum er varša umhverfisvernd į Austurlandi ķ įratugi, eins og umhverfisrįšherra var fullkunnugt um. Vķsar stefnandi til žess aš kjarni ķslenskra laga, tilskipana EB og alžjóšasamninga um umhverfismįl, mat į umhverfisįhrifum framkvęmda og starfsleyfi vegna framkvęmda sem valda umhverfismengun, er aš tryggja almenningi ašild, lżšręšislegan rétt hans, ašgang aš upplżsingum, réttlįta, gegnsęja, skjóta og skilvirka, ókeypis eša ódżra mįlsmešferš jafnt fyrir stjórnvöldum sem dómstólum, sbr. mešal annars 5. og 6. gr. tilskipunar 85/337/EBE, inngang, 1. gr. til 4. gr. og 6. gr. tilskipunar 90/313/EBE, 6. tl. 8. tl. og 11. tl. tilskipunar 97/11/EB og inngangs og 3. gr. til 9. gr. Įrósarsamningsins, sem undirritašur var fyrir Ķslands hönd 25. jśnķ 1998 og hefur veriš innleiddur ķ EB-rétt meš nżlegum tilskipunum, sbr. tilvķsanir undir lagarökum. Ofangreind markmiš eru auk žess kjarni Rķó-yfirlżsingarinnar sem rķkisstjórnin į ašild aš. Meš nišurstöšu umhverfisrįšherra um ašild stefnanda brżtur hśn alvarlega gegn žessum lżšręšislegu og lögbundnu grundvallarmannréttindum. Frįvķsun umhverfirįšherra veršur aš meta sem öržrifarįš hennar og rökžrot gagnvart ķtarlega rökstuddum mįlsįstęšum stefnanda og verulegum įgöllum į mįlsmešferš Umhverfisstofnunar. Frįvķsun į kęru stefnanda hefur einnig žęr afleišingar aš athugasemdir hans um breytt framkvęmdaįform, aukinn mengandi śtblįstur og fleiri röksemdir, sem tķundašar eru ķ stefnu žessari, athugasemdum hans og kęru, hafa ekki fengiš stjórnsżslulega efnismešferš eins og lög um hollustuhętti og mengunarvarnir, stjórnsżslulög og tilskipanir EB og EFTA- réttur gera rįš fyrir.
Nišurlag:
Allar kröfur stefnanda og mįlsįstęšur eru studdar žeim rökum aš įkvöršun Umhverfisstofnunar og śrskuršir umhverfisrįšherra um mat į umhverfisįhrifum og įkvöršun umhverfisrįšherra um frįvķsun į kęru stefnanda vegna śtgįfu starfsleyfis gangi gegn meginreglum ķslensks réttar, tilskipunum EB og alžjóšasamningum um sjįlfbęra žróun og varśšarreglunni.
Um nįnari rök fyrir kröfum stefnanda er vķsaš til umfjöllunar undir lżsingu mįlavaxta, framlagšra skjala og tilvķsana undir lagarökum. Sérstaklega er vķsaš til kęra vegna mats į umhverfisįhrifum dags. 5. október 2001 og 20. janśar 2003, athugasemda stefnanda til Skipulagsstofnunar dags. 25. jśnķ 2001 og til Umhverfisstofnunar dags. 17. febrśar 2003 og kęru til umhverfisrįherra dags. 28. mars 2003. Ber aš skoša žessi skjöl sem hluta stefnu žessarar hvaš varšar lżsingu mįlavaxta, mįlsįstęšna, lagaraka og annarra atvika. Įskilinn er réttur til frekari mįlsreifunar og framlagningar gagna.
Stefnandi mun sękja um gjafsókn ķ mįlinu og veršur gjafsóknarleyfi lagt fram verši žaš veitt.
Lagarök:
Vķsaš er til helstu lagaraka hér aš framan undir umfjöllun um mįlsįstęšur. Nįnari grein er gerš fyrir žeim hér į eftir.
Lög nr. 7/1998 um hollustuhętti og mengunarvarnir, sbr. einkum tilvķsanir fyrr ķ stefnunni. Stjórnsżslulög nr. 37/1993, einkum 1. gr., 3. gr., 4. gr., 10. gr., 11. gr., 13. gr., 15. gr., 26. gr. og 31. gr. Upplżsingalög nr. 50/1996, einkum 1. gr., 3. gr., 10. gr., 11. gr. og 13. gr. Lög nr. 21/1993 um upplżsingamišlun og ašgang aš upplżsingum ķ umhverfismįlum, einkum 1. gr., 3. gr., 5. gr., 6. gr. og 8. gr. Lög um mat į umhverfisįhrifum nr. 106/2000, einkum 1. gr., 2. gr., 5. gr. og 2. višauka. Lög nr. 44/1999 um nįttśruvernd, einkum 1. gr. og 39. gr. Lög nr. 2/1993 um Evrópska efnahagssvęšiš, einkum til 2. gr. og 3. gr., inngangs ķ fskj. I og 3. kafla V. hluta. Lög nr. 90/2002 um Umhverfisstofnun. Lög nr. 12/2003 um heimild til samninga um įlverksmišju ķ Reyšarfirši. Lög nr. 42/1983 um Landsvirkjun, einkum 5. gr. Lög nr. 91/1991 um mešferš einkamįla, XXI. kafli um mįlskostnaš.
Tilskipun Evrópusambandsins 85/377EBE um mat į įhrifum tiltekinna framkvęmda į vegum hins opinbera eša einkaašila į umhverfiš, einkum inngangur, 3. gr., 5. gr. og 2. mgr. og 3. mgr. 6. gr. Tilskipun Evrópusambandsins 97/11EB um breytingu į tilskipun 85/377/EBE, einkum 1. og 2. tl. inngangs og 5. tl., 6. tl., 7. tl., 8. tl, og 11. tl. 1. gr. Directive 2003/35/EC providing for public participation in respect of the drawing up of certain plans and programmes relating to the environment and amending with regard to public participation and access to justice Council directives 85/337/EEC and 96/61/EC, einkum inngangur. Tilskipun Evrópusambandsins 90/313EBE um frjįlsan ašgang aš upplżsingum um umhverfismįl, einkum inngangur, 1. gr. til 4. gr. og 6. gr. Directive 2003/4/EC on public access to environmental information and repealing Council Directive 90/313/EEC, einkum inngangur. Council directive 96/61/EC concerning integrated pollution prevention and control, einkum inngangur. Council directive 1999/30/EC relating to limit values for sulphur dioxide, nitrogen dioxide and oxides of nitrogen, particulate matter and lead in ambient air. Tilskipun 2001/80/EB um takmörkun į losun tiltekinna mengunarefna o.fl., einkum 6. tl., 8. tl., 13. tl. og 3. gr.
Reglugerš 230/1998 um tiltekin efni sem stušla aš auknum gróšurhśsaįhrifum, einkum 1. gr., 2. gr. og 6. gr. Reglugerš nr. 785/1999 meš įoršnum breytingum um starfsleyfi fyrir atvinnurekstur sem getur haft ķ för meš sér mengun, einkum greinar sem vķsaš hefur veriš til hér aš framan. Reglugerš nr. 786/1999 um mengunarvarnaeftirlit, einkum 1. gr., 3. gr., 5. gr. og 20. gr. Reglugerš nr. 787/1999 um loftgęši, einkum 1. gr., 3. gr., 5. gr. og 22. gr. Reglugerš nr. 790/1999 um brennisteinsdķoxķš og svifryk ķ andrśmslofti, einkum 1. gr., 3. gr., 5. gr. og 6. gr. Reglugerš nr. 803/1999 um losunarmörk o.fl., einkum 1. gr., 3. gr. og 7. gr. Reglugerš nr. 251/2002 um brennisteinsdķoxķš o.fl., einkum 1. gr., 3. gr. og 5. gr. Reglugerš um mat į umhverfisįhrifum nr. 671/2000.
Rķóyfirlżsingin um umhverfi og žróun frį jśnķ 1992, einkum reglur 1 og 8 um sjįlfbęra žróun, varśšarreglan nr. 15, regla 16 um mengunarbętur frį žeim sem veldur skaša og regla nr. 17 um mat į umhverfisįhrifum, sbr. skżrslu SŽ śtgefna af umhverfisrįšuneytinu ķ desember 1992. Bókun um loftlagsbreytingar, Kyoto, desember 1997 og rammasamningur SŽ um loftlagsbreytingar. Įrósarsamningurinn um ašgang aš upplżsingum, žįtttöku almennings ķ įkvaršanatöku og ašgang aš réttlįtri mįlsmešferš ķ umhverfismįlum undirritašur af Ķslands hįlfu 25. jśnķ 1998, einkum inngangur, 1. gr., 3. gr., 4. gr., 5. gr., 6. gr., 7. gr. og 9. gr. Parcom recommendation 92/1, 94/1 og 96/1 on best available techniques for new aluminium electrolysis plants og Ospar recommendation 98/2. Proposal for a directive of the European parliament and of the council on access to justice in environmental matters. Proposal for a regulation of the European parliament and of the council on the application of the provisions of the Aarhus convention on access to information, public participation in decision-making and access to justice in environmental matters to EC institutions and bodies.
Śrskuršur Śrskuršarnefndar samkvęmt 26. gr. laga nr. 81/1988 um hollustuhętti og heilbrigšiseftirlit frį 18. desember 1995 og śrskuršir umhverfisrįšherra 20. jśnķ 1996 um įlver į Grundartanga, 25. febrśar 2000 vegna įlvers ķ Reyšarfirši, 30. įgśst 2000 vegna jaršhitanżtingar į Reykjanesi, 1. nóvember 2000 vegna kķsilgśrvinnslu śr Mżvatni og 20. desember 2001 vegna Kįrahnjśkavirkjunar.
Įskilinn er réttur til aš tilgreina frekar lagarök og hlišsjónargögn. Listi yfir fordęmi og önnur hlišsjónargögn veršur lagšur fram fyrir ašalmešferš mįlsins.
Sönnunargögn:
Viš žingfestingu mįlsins mun stefnandi leggja fram eftirtalin sönnunargögn:
Śtdrįtt śr skżrslu um mat į mengun frį įrinu 1999, śtdrįtt śr mati į umhverfisįhrifum 420 žśsund tonna įlvers frį maķ 2001 og śr śrskurši Skipulagsstofnunar, athugasemdir og kęrur stefnanda vegna mats į umhverfisįhrifum, tillögu aš starfsleyfi ķ desember 2001 og tengd gögn, śrskurš umhverfisrįšherra 14. mars 2002, Alcoa-yfirlżsingar, bréf vegna breytinga į framkvęmdaįformum og matsskyldu breytinga, samanburšarskżrslu Hönnunar, umsókn Reyšarįls um starfsleyfi ķ desember 2002 og tengd gögn, tillögu Umhverfisstofnunar aš starfsleyfi įsamt greinargerš, auglżsingu og bréf stofnunarinnar, įkvöršun Skipulagsstofnunar um matsskyldu, athugasemdir stefnanda og fleiri viš starfsleyfistillögu og įkvöršun um matsskyldu, śtdrįtt śr skżrslu Earth Tech, bréf til Umhverfisstofnunar frį umsękjanda starfsleyfis um breytingar į auglżstri starfsleyfistillögu og bréf Umhverfisstofnunar af žvķ tilefni og umsagnir, minnisblaš Hönnunar, įkvöršun Umhverfisstofnunar um starfsleyfi, starfsleyfi og bréf til ašila, gagnaöflunarbréf stefnanda, kęrur og bréf stefnanda til umhverfisrįšherra og svarbréf, śrskurš umhverfisrįšherra um matsskyldu, įkvöršun rįšuneytisins um frįvķsun, śtdrįtt śr skżrslu Vešurstofu Ķslands, samanburš į 420 žśsund tonna įlveri og 322 žśsund tonna įlveri varšandi framleišsluašferšir, mengun, mengunarvarnir o.fl., upplżsingar śr hlutafélagaskrį og žjóšskrį og fleiri gögn. Įskilinn er réttur til aš leggja fram frekari sönnunargögn.
Įskorun og skżrslutökur:
Skoraš er į stefndu aš leggja fram skrį yfir öll gögn sem žeir hafa sent frį sér og móttekiš og önnur gögn sem žeir hafa lagt til grundvallar ķ mįlinu, sbr. einnig įskoranir ķ bréfum stefnanda į dskj. nr. 70, 71 og 74. Loks er žess krafist aš stefndu upplżsi nįkvęmlega hvaša breytingum umsókn žeirra um starfsleyfi tók eftir aš hśn var lögš fram og aš hvaša leyti framkvęmdaįform žeirra nś eru önnur en umhverfismat fyrir 420 žśsund įrstonna įlver og rafskautaverksmišju gerši rįš fyrir.
Įskilinn er réttur til aš krefja stefndu um framlagningu žeirra gagna sem stefnandi hefur ekki móttekiš vegna mįlsins og kunna aš skipta mįli fyrir śrslit žess.
Óskaš er eftir žvķ aš Gušrśn Į. Jónsdóttir forstöšumašur Nįttśrustofu Austurlands, Stefįn Thors forstöšumašur Skipulagsstofnunar, Davķš Egilsson forstöšumašur Umhverfisstofnunar, Magnśs Jónsson vešurstofustjóri og Siv Frišleifsdóttir umhverfisrįšherra og komi fyrir dóm og gefi skżrslu. Jafnframt er įskilinn réttur til aš setja fram nżjar kröfur, mįlsįstęšur og lagarök, svo sem vegna hęfis umhverfisrįšherra, leggja fram nż skjöl og kalla til fleiri ašila til skżrslugjafar eftir žvķ sem mįlsvörn stefndu gefur tilefni til.
Fyrirkall:
Vegna žessa stefnist hér meš Bruce Michael Baltzell, sem stjórnarmanni fyrir hönd Reyšarįls, ehf., og Alcoa į Ķslandi, ehf., Sušurlandsbraut 12, Reykjavķk, og sem stjórnarmanni og prókśruhafa fyrir hönd Fjaršaįls, sf., Egilsbraut, 21, Neskaupstaš, og Geir H. Haarde, sem fjįrmįlarįšherra og Siv Frišleifsdóttur sem umhverfisrįšherra fyrir hönd ķslenska rķkisins og rįšuneyta sinna til žess aš męta į dómžingi Hérašsdóms Reykjavķkur sem hįš veršur ķ dómsal 102 ķ Dómhśsinu viš Lękjartorg ķ Reykjavķk, žrišjudaginn 11. febrśar 2004 kl. 10 fyrir hįdegi, er mįl žetta veršur žingfest, til žess žar og žį aš sjį skjöl og skilrķki lögš fram, hlżša į dómkröfur, svara til sakar og til aš leggja fram gögn af sinni hįlfu. Ef ekki veršur mętt viš žingfestingu mįlsins mį bśast viš aš śtivistardómur gangi ķ mįlinu.
Stefnufrestur įkvešst žrķr sólarhringar.
Reykjavķk, 3. febrśar 2004, f.h. stefnanda,
Atli Gķslason, hrl.
Samrit stefnu žessarar hefur veriš afhent undirritušum lögmönnum stefndu ķ samręmi viš 3. mgr. 83. gr. laga nr. 91/1991, sem hafa fališ okkur aš sękja žing fyrir sig viš žingfestingu mįlsins. Falliš er frį stefnufresti.
Reykjavķk, febrśar 2004, f.h. Alcoa į Ķslandi, ehf. f.h. Reyšarįls, ehf.
f.h. Fjaršaįls, sf. f.h. ķslenska rķkisins
Til Hérašsdóms Reykjavķkur. |