Hjörleifur Guttormsson                                                                 9. maí 2000

Mýrargöru 37

740 Neskaupstaður

kt. 311035-6659

 

 

 

 

 

 

Skipulagsstofnun ríkisins

Laugavegi 166

105 Reykjavík

 

Efni: Mat á umhverfisáhrifum rannsóknaborholu og vegarlagningu hennar vegna í Grændal í Ölfusi, sbr. auglýsingu Skipulagsstofnunar 7. apríl 2000.

 

Undirritaður telur ekki rétt að fallast á umrædda framkvæmd af eftirtöldum ástæðum:

 

  1. Svæðið er á náttúruminjaskrá og ein af  fallegustu náttúruperlum suðvestanlands. Dalurinn liggur stutt frá Hveragerði og er kjörið göngusvæði til náttúruskoðunar og fræðslu. Lélegt aðgengi fyrir ökutæki inn í dalinn er mikill kostur sem ekki ætti að fórna að lítt athuguðu máli. Jarðvarmavirkjun í dalnum myndi gjörbreyta ásýnd hans og vegarlagning hefði víðtæk og óæskileg áhrif á ímynd dalsins sem friðsæls útivistarsvæðis. Því ber að fara heildstætt yfir mál þetta hvað framtíðar landnýtingu varðar, áður en ráðist er í framkvæmdir sem valda myndu umtalsverðri röskum og miða að nýtingu jarðvarma fyrir virkjun til raforkuframleiðslu og hugsanleg not til iðnaðar.
  2. Rammaáætlun og nýting háhitasvæða. Á vegum iðnaðarráðuneytis er hafin vinna að svonefndri Rammaáætlun undir kjörorðunum Maður-Nýting-Náttúra. Markmið þessarar vinnu er að fara heildstætt yfir orkulindir í landinu, vatnsafl og jarðvarma, með tilliti til verndunar og nýtingar og forgangsröðunar að því er hið síðarnefnda varðar. Ekki er rétt að hefja rannsóknir eins og Sunnlensk orka hf. ráðgerir í Grændal, áður en niðurstöður eru fengnar úr Rammaáætluninni. Slíkt stríddi beinlínis  móti markmiðinu með þeim yfirgripsmiklu athugunum sem fram eiga að fara undir merkjum þessa verkefnis.
  3. Rannsóknaholan sem að er stefnt af framkvæmdaraðila er fyrirhuguð innarlega í Grændal og vegarlagning að henni yrði áberandi og til mikilla lýta fyrir umhverfið. Liggur hún um margvísleg jarðfræðifyrirbæri svo sem framhlaup í dalnum vestanverðum. Borun rannsóknaholu getur valdið miklum breytingum á jarðhita á yfirborði og hugsanlega spilla fyrir rannsóknum og hagnýtingu á hveraörverum á svæðinu.
  4. Fyrirliggjandi rannsóknaleyfi iðnaðarráðuneytis gildir einvörðungu til könnunar á jarðhita með borun neðan við 85 metra hæð og rúmar á engan hátt fyrirætlanir samkvæmt frummatsskýrslunni. Furðulegt verður að teljast að framkvæmdaraðili skuli leggja skýrsluna fram þvert á fyrirliggjandi skilyrði stjórnvalda.
  5. Ekki er kunnugt um að sérstök þörf sé á viðbótarraforkuöflun nú um stundir fyrir almennan raforkumarkað sem kalli á nýjar virkjanir. Hið sama á einnig við um gufuorku til iðnaðarnota, sbr. þá staðreynd að gufuafl hefur verið til reiðu í því skyni við Hveragerði um langt skeið án þess markaður hafi fundist. Menn ættu að fara sér hægt í að fórna miklum náttúruverðmætum út á óljósar og lítt rökstuddar væntingar.
  6. Hérlendis viðgengst mikil sóun á raforku á ýmsum sviðum og væri unnt að draga verulega úr þörf fyrir nýjar virkjanir með hagkvæmri orkunýtingu og skynsamlegum sparnaðaraðgerðum. Hefur iðnaðarráðuneytið nýlega ýtt undir slík áform, m.a. á markaðssvæði Rafmagnsveitna ríkisins.
  7. Það væri mikið slys ef nú yrði ráðist í umræddar boranir og vegarlagninu í Grændal. Stefna ætti að varðveislu dalsins sem næst núverandi horfi án vegalagninga til yndisauka fyrir komandi kynslóðir.

 

 

Hjörleifur Guttormsson